De Canon van Rop

Hooggespannen verwachtingen

Auteur: Jeroen Rop | Foto: Jeroen Rop DNV GL, TenneT, ZJA. Wintrackmast  (2016)

Aan de lezer die hier graag weer eens een schilderijtje besproken ziet: heb nog even geduld. Voor ik weer in vervoering raak door de schilderkunst, waarschijnlijk binnenkort al, neem ik u eerst mee langs wat andere persoonlijke fascinaties die nu eenmaal niet onbehandeld kunnen blijven in deze inmiddels alle kanten op vliegende canon. Zo er al trouwe lezers zijn – van het kaliber fan van het eerste uur – dan weet dit selecte gezelschap hoezeer ik houd van kunst die niet expliciet bedoeld is als kunst. Niet-kunst biedt mij heerlijk de ruimte om ongebreideld te speculeren en vooral de mogelijkheid om al associërend een woud aan verbintenissen te leggen waar ik steevast genoeglijk in verdwaal.

Deze keer in de reeks kunst die geen kunst wil zijn: hoogspanningsmasten. Waar windmolens als onnatuurlijke elementen in het landschap voor stevige discussies zorgen, glippen onze hoogspanningsmasten er al jaren op een wonderlijke manier tussendoor. Voor de natuurpurist moeten ze minstens zo horizonvervuilend zijn, maar veel negatiefs horen we er verder niet over. We zijn zo gewend geraakt aan die Vladimir Sjoechov-achtige vakwerkmasten door heel het land dat ze niet langer storen. Als er een beeld de essentie van zo’n mast in het Nederlandse cultuurlandschap op een schitterende manier vangt is dat wat mij betreft Pylon (2006) van kunstenaar Erwin Zwakman. Het verheft de zo alledaagse hoogspanningsmast tot iets magisch.

Kennelijk moet het anders op de energietransportmarkt. Netbeheerder TenneT zet sinds een paar jaar in op een ander model, geschikt voor een nieuw hoog belastbaar stroomtraject. De Wintrackmast, een ‘bi-pole’ systeem – hier rechts in aanbouw – zorgt volgens ontwerpers Zwarts & Jansma Architecten met zijn ranke vormentaal en neutrale kleurgebruik voor visuele rust in het landschap. Of dat zo is weet ik niet: de esthetiek van de pylonen genereert naar mijn gevoel een zweem van onbestemde symboliek. Iets mystieks. Vreemd idealistisch. Het zijn moderne totempalen, gestileerde engelen. Wachters. Onheilbrengers. Boze krachten. In mijn fantasie kunnen de zijarmen bewegen zoals in een télégraphe Chappe, waarmee duister geheimschrift over onze hoofden wordt doorgeseind. Intrigerend zijn ze, dat wel. Het architectenbureau ontving hiervoor de Nationale Staalprijs. Maar rust bezorgen ze mij helemaal niet.

Zodra de masten voorzien worden van isolatoren en stroomdraden degraderen ze tot ordinaire kabeldragers waarbij het mystieke er meteen af valt. Dan kan het grote gewennen van start. Eens zien of ze mijn hart weten te winnen. Over twintig jaar breng ik verslag uit, trouwe lezer.

52. Muziek die de moeite waard is 48. Fuck the system 08. Kunst ervaren en doorgronden 36. Kunstenaars en wetenschappers leren van elkaar

Cover #6

Radically Mine! 2024 Winnend object juryprijs Leerlingenwerk vso De Berkenschutse (Heeze) Van Abbemuseum Foto Damion Thakoer (fragment)