Kunstzone

Blog / Kesha Felipa /

• 29-06-2023

  Ode aan de autodidact

  In de biografie over rapper Kendrick Lamar bekroont auteur Marcus J. Moore interdisciplinaire muzikanten zoals Solange Knowles, Jay-Z en Beyoncé (en dus ook Lamar) tot kunstenaars en de nieuwste avant-garde. Tot mijn schrik speelt mijn eigen vooroordeel op. Mijn beeld is blijkbaar: een kunstenaar heeft aan een kunstacademie gestudeerd en is zelden een autodidact die daarbuiten aan zijn/haar/hun skills heeft gewerkt.

  Het beeld dat Moore schept van de nieuwste avant-garde breekt met de ‘oude’ avant-garde. Hierdoor lopen zij niet alleen voor de troepen uit; ze bewegen ver weg van de gevestigde orde. En breken met het beeld wie kunstenaar kan zijn.

  Door vragen die ik krijg over kansengelijkheid denk ik vaak mee over hoe meerstemmige cultuureducatie eruit kan zien. In het veld wordt een kloof gevoeld tussen het kunstonderwijs en de belevingswereld van leerlingen. Uit de recente monitor Cultuureducatie in Brabant blijkt dat culturele aanbieders hun aanbod aanpassen aan de belevingswereld van leerlingen. Deze aanbieders merken dat ze hierdoor toch vaker op scholen komen waar de meeste leerlingen dezelfde culturele achtergrond hebben als de aanbieder.

  Dat zet aan het denken, want de muzikanten die ik eerder noemde en (bekende of minder bekende) makers zoals illustrator Cyarin (Laura Brouwers) hebben vaak een grote fanbase onder jongeren. Wat maakt de autodidact aantrekkelijk voor de jeugd?

  Autodidacten zijn vaak omringd door vrienden en diens vrienden als een netwerk om hun werk te delen. In de (online) kringen van een autodidact zijn, voelt alsof je een ‘vriend’ bent. En je hebt het gevoel dat je een onderdeel bent van een gemeenschap met gelijkgestemden.
  Een andere aantrekkingskracht van de autodidactische maker is dat je als jongere deze maker zelf kan ontdekken zonder een gatekeeper uit de kunstscene. De hedendaagse autodidact borrelt vaker op via social mediakanalen zoals TikTok, Discord en Instagram.

  Tot slot het Each One Teach One-principe. Veel huidige autodidacten hebben hun makerschap geleerd van elkaar en delen vaak (online) hoe zij hun werk maken. Vaak spreken deze makers dezelfde taal als het (jonge) publiek. Daardoor zijn de autodidact en de lerende gelijkwaardig tijdens het leerproces. En ontstaat ruimte – niet alleen voor de maker, maar voor de gehele gemeenschap om de autodidact heen – om samen te experimenteren met verschillende materialen en stijlen om eigen verhalen te creëren.

  +

Maak- en kijkroutines voor leerlingen met ASS Kunstvakken op de sneltrein naar september REMIX Fest 2023 Kunst gaat het om de mensen