Beeldenstorm

Over het maatschappelijk belang van het eindexamenonderwerp Burgerlijke cultuur van Nederland in de 17de eeuw

Auteur: Lara Broekman | Beelden: Zondag met Lubach ft Fresku  Canon, Still YouTube (2019)

Het is een vrijdagavond in juni. Het onverwachte geluid van een helikopter doet me naar het raam lopen. Ik zie nu ook ME-busjes en politie te paard door mijn straat rijden. Even later hoor ik een keiharde knal. Een vuurwerkbom. Ik schrik me wezenloos. Appjes van familie en vrienden komen binnen: ‘Alles okee? Ze willen het standbeeld van J.P. Coen vernielen.’

De beoogde beeldenstorm blijft uit. De politie grijpt in. Een paar uur later is alles weer rustig in de stad. En Jan Pieterszoon Coen? Die staat nog steeds op zijn plaats. Het is niet de eerste keer dat de emoties over ons cultureel erfgoed oplaaien en het is niet de eerste keer dat het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen (1587-1629) ter discussie staat. Want moet iemand die bloed aan zijn handen heeft, wel geëerd worden met een standbeeld? Nee, vond ook destijds de burgemeester. Daarom is er jaren geleden een plakkaat bevestigd aan het beeld waar de ‘verdiensten’ van Coen worden genuanceerd. Deze nuance is noodzakelijk. Het vertelt het ware verhaal over hoe in de 17de eeuw de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, met dank aan de VOC en de WIC, haar rijkdom verkreeg, namelijk door uitbuiting, massaslachting en moord.

Hoe het was en hoe het is gegaan
Die nuance, dat perspectief mis ik in het eindexamenonderwerp Burgerlijke cultuur van Nederland in de 17de eeuw. Ik denk dat dit perspectief noodzakelijk is om de steeds oplaaiende maatschappelijk woede over ons cultureel erfgoed te doen temperen.

Jaar in, jaar uit schets ik in mijn lessen kunst (algemeen) het beeld van de Republiek zoals dat in de Syllabus kunst (beeldende vormgeving/dans/drama/muziek/algemeen) beschreven staat. Een zeer welvarende tijd waarin de kunsten en de wetenschap grote ontwikkelingen doormaken. Met Amsterdam als centrum van de wereld. Het is het positieve verhaal van de geschiedenis. Het is een verhaal verteld vanuit het perspectief van de Hollanders die zich toen ‘on top of the world’ waanden.
Maar is het ook het verhaal zoals in het nummer Canon van Fresku en Arjen Lubach zo treffend wordt gezongen: ‘Dit is hoe het was en hoe het is gegaan. Nederland, ons mooie land, hier komen we vandaan’?
Nee. Binnen de zogenoemde accenten van het onderwerp wordt de vraag  hoe de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zo succesvol kon zijn in de wereldhandel, niet gesteld. Terwijl juist de welvaart die dat met zich meebracht er mede voor zorgde dat er zo’n bloeiende periode voor de kunsten en de wetenschap in de 17de eeuw aanbrak.

Lees het hele artikel in Kunstzone #3.

Van Nijinski tot Wubbe Leraar en examinator kunst (algemeen) 36. Toekomsttheorie voor kunstvakken Leerlingen tippen over kunst (algemeen)

Cover #6

Radically Mine! 2024 Winnend object juryprijs Leerlingenwerk vso De Berkenschutse (Heeze) Van Abbemuseum Foto Damion Thakoer (fragment)