In 2020 lanceerde ICOM, International Council of Museums, ‘solidarity’-projecten. ICOM nam dit initiatief om ervoor te zorgen dat de vele activiteiten die musea opzetten naar aanleiding van de covid-pandemie niet verloren gaan en gedeeld worden met musea wereldwijd. In 2022 breidde ICOM deze subsidieregeling uit door landelijke comités te stimuleren ‘solidarity’-projecten op te zetten met comités van andere landen.
Een bijzonder ‘solidarity’-project waar ik aan meewerk is een samenwerkingsproject van ICOM Belgium en ICOM EL Salvador. Beide comités dienden een project in om de museumcollega’s in El Salvador te ondersteunen op het vlak van publiekswerking. In veel musea in El Salvador zijn geen aparte diensten of mensen beschikbaar voor educatie en ontbreekt het aan middelen. Vanuit die vraag ben ik als nationaal correspondent van ICOM/CECA Belgium, samen met mijn Franstalige collega Stéphanie Masuy, betrokken bij het project.
Doel van het project is om de Salvadoraanse museumcollecties dichter bij de mensen te brengen. Door de nasleep van covid en het onrustige politieke klimaat is het voor veel mensen niet evident om musea te bezoeken. Daarom werd besloten om buiten de museummuren te treden en naar de gemeenschappen te trekken door toolkits te ontwikkelen. Tien Salvadoraanse musea stelden zich kandidaat en werkten het voorbije jaar aan de ontwikkeling van deze toolkits voor scholen en gemeenschappen.
Omwille van de diversiteit van de musea – legermuseum, valutamuseum, antropologisch museum en kunstmuseum – verschillen de materialen in elke toolkit, zoals replica’s van artefacten, materialen, voorwerpen en USB-sticks met extra informatie. Elke toolkit bevat opdrachten om de inhoud van het museum tot leven te brengen. Het Museo La Memoria Vive, Centro Arte para la Paz bijvoorbeeld ligt vlakbij een meer dat kreunt onder vervuiling. Het museum ontwikkelde een spel rond ecologie, om kinderen bewust te maken van consumptie en hun aan te zetten tot recycling.
Ter voorbereiding van het project hielden we afgelopen jaar digitale workshopssessies met de musea en werden voorstellen uitgewerkt. Deze week bezochten we ter plekke met collega’s van ICOM El Salvador de verschillende musea en bekeken we het verdere proces. Kers op de taart was een studiedag die het Antropologisch museum in San Salvador organiseerde waarin alle musea aan elkaar hun voorstellen toelichten. De musea reflecteerden en dachten samen na over mogelijke verbeteringen qua spelvorm, methodieken en materialen. Zo werd ook het lokale netwerkt versterkt.
Het was een intense, leerrijke week met veel mooie ontmoetingen. Ondanks trauma’s van de burgeroorlog van de jaren ‘80 en ’90, het instabiele politieke klimaat en de beperkte middelen zijn de mensen in de musea zó bevlogen en blijven ze doorzetten. Met dit project willen ze kinderen en jongeren sensibiliseren en een verschil maken. Dat is wat kunst en mensen samen kunnen doen.
