Op 24 augustus 2022 werd tijdens de driejaarlijkse algemene vergadering van ICOM gestemd over een nieuwe museumdefinitie. Een spannende dag want drie jaar geleden besloot men nog om niet te stemmen. Na een proces van twee jaar denken, praten, discussiëren en bevragen in landen wereldwijd aanvaarde het overgrote deel van de leden het voorstel: 487 leden (92,41%) stemden voor, 23 (4,36%) tegen en 17 (3,23%) onthielden zich.
Benieuwd naar de definitie? Ze luidt als volgt: A museum is a not-for-profit, permanent institution in the service of society that researches, collects, conserves, interprets and exhibits tangible and intangible heritage. Open to the public, accessible and inclusive, museums foster diversity and sustainability. They operate and communicate ethically, professionally and with the participation of communities, offering varied experiences for education, enjoyment, reflection and knowledge sharing.
Het is nog even wachten op een Nederlandstalige versie, maar die komt binnenkort. De definitie is aangepast aan onze hedendaagse maatschappij. Termen als ‘accessible’, ‘inclusive’ en ‘sustainability’ zijn uitdagingen, maar nodig om aan te (blijven) werken in musea. Waar ik tevreden over ben, is dat de term ‘educatie’ een duidelijke vermelding krijgt. In een eerder voorstel ontbrak dit. Met het Comité voor Educatie en Culturele Acties (CECA) hebben we geijverd en het belang verduidelijkt om het woord wel op te nemen. Educatie is, naar mijn bescheiden mening, immers één van de hoofdtaken van musea.
Opvallend, maar fijn, is dat de term ‘enjoyment’ werd toegevoegd. Enjoyment dekt vele ladingen en hoeft zeker niet te concurreren met educatie. Sterker nog, de twee kunnen hand in hand gaan. Over de betekenis van enjoyment in het educatieve museumlandschap vond vorige week in Denemarken een Europese CECA-conferentie plaats. Ik had het geluk erbij te zijn en deed er veel inspiratie op. Zo was er het Museum van Elsene, dat tijdelijk gesloten is voor renovatie. Het museum gaat daarom met ‘Wheelie’, de museumbakfiets, naar scholen. In Wheelie zitten allerlei magische voorwerpen verstopt. Op een speelse manier, via theater, muziek en beeld maken kleuters kennis met de museumcollectie. Plezier verzekerd! Een ander voorbeeld dat mij raakte was een Fins museum dat herinneringsexpo’s maakt met voorwerpen uit hun collectie in de kofferbak van een auto. Hiermee gaan ze op pad naar de plaatselijke markt, bibliotheek of rusthuis. Op een fijne en laagdrempelige manier delen ze, met de voorwerpen, herinneringen en gesprekken met personen met dementie of toevallige voorbijgangers.