De school was zo goed als leeg. Her en der zag ik docenten met elkaar in overleg. Ik krijg altijd een gek gevoel als ik rondloop in een leeg schoolgebouw. Wat is een schoolgebouw zonder leerlingen? Gelukkig hoorde ik al snel gelach en schuivende stoelen, het onmiskenbare geluid van een groep jongeren. Ze waren er dus toch.
Eerder die week was ik gebeld door één van onze filmdocenten over een uitdaging die hij had met een groep jongeren. De jongeren waren uit vele inzendingen gekozen voor een talentontwikkelingstraject. De laatste weken van hun schooljaar zouden in het teken staan van het opnemen van een korte film. De uitdaging: hij had het gevoel dat de zes jongeren totaal niet gemotiveerd waren. Dat is zonde als je jongeren speciaal hebt uitgekozen. Ook steek je energie en enthousiasme in een project met jongeren die daar voor jouw gevoel niet willen zijn.
Je zou kunnen stellen dat het niet heel gek is, want het zijn pubers én het is het einde van het schooljaar. Daarnaast bestond de groep voornamelijk uit jongeren die dezelfde taal spreken, waardoor je als filmdocent het gevoel kan krijgen dat je buiten de groep staat. Aan de telefoon hadden we het over wat mogelijkheden voor het vervolg van het proces.
In de tussentijd sprak ik toevallig met een onderzoeker van de Universiteit Utrecht over interesse- ontwikkeling en identiteitsvorming bij jongeren. Ze haalde onder andere een artikel aan van Azevedo en Mann (2022) over verschillende typen identiteiten die jongeren hebben in dagelijkse sociale situaties. Jongeren hebben een uitgebreid repertoire aan identiteiten die ze uiten. In de context van een filmproject ontstaat ook een collectieve identiteit. Hoewel de motivatie op het oog leek te ontbreken, waren de jongeren allemaal op school terwijl ze daar niet hoefden te zijn. Ze waren onderdeel van deze filmgroep, maar hadden tegelijkertijd misschien een identiteit hoog te houden die was gebaseerd op onverschilligheid. Gemotiveerd en ongemotiveerd in hetzelfde moment, afhankelijk van welke identiteit je aansprak.
Een week later ging ik langs bij de groep om gezamenlijk het proces te evalueren. De jongeren hadden naar eigen zeggen vooral heel veel lol gehad, soms ten koste van hun film. Het is immers lastig een scène op te nemen als je continu de slappe lach hebt. Het hoogtepunt was volgens een paar jongeren dat ze een (‘legendarisch’) dinosauruspak hadden kunnen huren voor hun film, waarmee ze zich helemaal konden uitleven (zie filmfragment hieronder). En dat ze erachter waren gekomen hoe warm zo’n pak eigenlijk is om aan te hebben.
Soms hoop ik de filmmakers van de toekomst te ontdekken of hoop ik dat ze ook wat doelen benoemen die we beogen met een talentontwikkelingstraject. Tegelijkertijd besefte ik later dat dit eigenlijk prachtige feedback is: de jongeren hebben enorm veel plezier met elkaar gehad. Een ervaring die ze niet snel zullen vergeten.
Dinosauruspak filmopnames