In het kader van de krapte op de arbeidsmarkt stelde een werkgroep van een aantal ministeries een groslijst op met onorthodoxe maatregelen om nijpende tekorten het hoofd te kunnen bieden.
Er zijn gevoelige keuzes nodig, zoals: ‘de hoogte van de financiering af laten hangen van arbeidsmarktrelevantie van de studie’, ‘de onderwijsinstelling belonen als de alumni doorstromen naar een (goedbetaalde) baan’ of ‘het collegegeld verlagen voor studenten in de sector waar grote krapte heerst’. Dat noem ik keuzestress.
Er is altijd krapte en overschot op de arbeidsmarkt, alleen de markt verschilt. Denk aan grote schommelingen op de arbeidsmarkt voor de bouw, de zorg en de IT. Toen ik als docent afstudeerde was er jarenlang een overschot aan docenten en nu is er een enorm tekort.
Waarom is er nu zoveel aandacht? We hebben in de coronacrisis vitale sectoren benoemd, met daarin vele beroepen die buiten deze crisis misschien niet zo snel als ‘vitaal’ worden aangemerkt. Wat is dan vitaal? En hoe gaan we vitaal waarderen? De ene opleiding kost nu eenmaal meer dan de andere, en de kosten van een opleiding hoeven niets te zeggen over het belang hiervan.
Ik ben een simpele (om)denker. Krapte op de markt biedt kansen voor een nieuwe aanpak. Ik pleit voor een nieuw onderwijssysteem. Een systeem waarin we flexibeler omgaan met de inhoud en de duur van een studie. Een onderwijssysteem dat past bij een flexibele omgeving, een systeem dat zich makkelijker kan voegen naar de vraag. Onderwijs hoort voorop te lopen en dient vanuit die visie de middelen te krijgen om dit te faciliteren.
We vinden het heel ‘gewoon’ dat we een lamp aan kunnen doen, er water uit de kraan komt, de auto rijdt, de kinderen naar school gaan. ‘Gewoon’ wordt minder ‘gewoon’ als iets niet meer werkt. Dan wordt het bijzonder en willen we best meer betalen voor iemand met verstand van zaken. Dat geldt ook voor kunst en cultuur, sport, ontspanning.
We hebben ieder radertje nodig in een goed lopend systeem. Als we ons dat realiseren, hebben we het niet meer over loslaten van passie voor een studie of sturen op ‘goedbetaalde’ banen (wat is dat trouwens een onzinnig motief). Dan gaat het over waarderen van een divers, flexibel, circulair systeem. En verandert de slogan ‘een slimme meid is op haar toekomst voorbereid’ in ‘een succesvolle student is er een die aanwezige potentie kent’.
Als we daar het onderwijs op inrichten, ben ik een blij mens. Ik denk graag mee!
