Meervoudige intelligentie als inspiratiebron voor een leven lang leren

Een jaar of tien na mijn docentschap in Rotterdam werkte ik bij de Vrije Akademie in Delft, toen al een innovatief centrum voor de kunsten. Docenten en directieleden namen regelmatig deel aan onderwijstrainingen. Tijdens zo’n training kwam Frames of mind: The theory of multiple intelligences van Howard Gardner aan bod. Zijn inzichten openden vele ogen.

Volgens Gardner staat intelligentie voor de bekwaamheid om te leren en problemen op te lossen. Niet-cognitieve vaardigheden, zoals muzikaliteit en motorische handigheid, zijn volgens hem subvormen van intelligentie. Bij de Vrije Akademie zagen wij die ‘andere’ intelligentie iedere dag bij de cursisten. Het idee dat verschillende vormen van intelligentie als totaalpakket van kennis en kunde gewaardeerd werden, vonden wij zeer inspirerend.

Ook in het onderwijs kwam ik het tegen. Bij een rekenles op een vrijeschool zag ik hoe de kinderen de tafels uit hun hoofd leerden door deze te zingen en, voor wie dat wilde, door het ritme met het kaatsen van een tennisbal op de grond aan te geven. Van de aardrijkskundelessen herinner ik me nog steeds hoe hoofdsteden op kaarten altijd rood en een beetje groter op de kaart stonden aangegeven. Dit appelleerde aan kleur, vorm en positie, en gaf overzicht.

Al ben ik geen totaaladept van Gardner’s theorie, nog steeds houd ik, ook als leidinggevende, rekening met het feit dat we allemaal anders leren. Ik vertel, schrijf het op of teken het, ik kijk of laat iets zien, ik zet soms muziek of een filmpje aan, ik loop en beweeg. Zo raakt het veel facetten van ons zijn. Geef al die facetten de ruimte en er gebeuren verrassende dingen.

Daarom benadruk ik zo stevig dat we in ons onderwijs de ruimte moeten geven aan verschillende en complementaire vormen van leren en communiceren. We doen onszelf echt tekort wanneer we alleen de gestandaardiseerde overdrachtsformats inzetten, ongeacht het vak. Zeker als docent, wanneer anderen, in welke leeftijdscategorie dan ook, afhankelijk zijn van jouw wijze van overdracht: geef het gehele palet de ruimte en laat al die subvormen van intelligentie meetellen in het leer- en ervaringsproces.

Ik ben ervan overtuigd dat we dan niet alleen anders en beter leren, maar dit ook met nog meer plezier doen. En dat houden we best een leven lang vol!

Cover #6

Radically Mine! 2024 Winnend object juryprijs Leerlingenwerk vso De Berkenschutse (Heeze) Van Abbemuseum Foto Damion Thakoer (fragment)