Over bungelend metaal en losse tanden

Er schuift een vrouw tegenover me op de banken van de intercity naar Eindhoven. We zaten al met vieren, maar in Utrecht is er een wissel. Zo vakkundig als knieën worden gepuzzeld, zo krampachtig zijn de blikken van mijn lotgenoten. Een uitzondering daargelaten want ‘de nieuwe’ heeft de beste plek veroverd; bij het raam. Dé ultieme vluchtroute voor je ogen in een volle trein. Ik zit bij het gangpad en krijg mijn zicht er niet tussen gepropt. Ik kruis continu andere blikken waarbij de ongeschreven regel is dat je zo snel mogelijk een andere richting kiest. Ik sla mijn ogen naar de grond en laat ze daar een tijdje liggen.

Als je volwassen bent, kijk je niet zomaar iemand wat langer aan. Dat wordt toch een beetje als vreemd ervaren. Want ondanks dat je soms enkel ongegeneerd iemands hoofd wil bekijken – met alles wat daarop gebeurt – roept het bij de bekekene vragen op. Wat wil deze persoon van mij? Zit er tandpasta op mijn gezicht? Word ik non-verbaal belachelijk gemaakt? Kortom, langer naar een ander kijken is niet echt de bedoeling. Alhoewel kinderen dat vaak anders zien.

Terwijl ik achterin het klaslokaal de les van een student bekijk, word ik vaak nauwlettend in de gaten gehouden door de groep. Vooral in de onderbouw. Ik word gescand en ingeschat; wat is dit voor groot mens op een kleine stoel? Vorige week werd ik na een uitvoerige inspectie ineens aangesproken door het jongetje links van mij. Zonder introductie toonde hij het loshangend wit in zijn bovenkaak. Het ging gepaard met opengesperde ogen en een slurpend geluid. Na een tijdje deze move herhaald te hebben, zei hij ineens: ‘Wil je mijn losse tanden zien?’

Natuurlijk wilde ik zijn losse tanden zien en de kraters die ze nalieten, maar stel je voor dat een van mijn volwassen medereizigers in de intercity uit het niets zou vragen: ‘Wil je zien hoe de restanten van mijn beugel al drie jaar in mijn mond rammelen?’ Ik zou het heel grappig vinden en het bungelend metaal meteen bewonderen, maar ik zou tegelijkertijd ook denken: wat is dit nu weer voor vogel? Een kind komt ermee weg, maar een volwassene (vooralsnog) niet. Toch jammer, want het zou de sfeer in de bomvolle trein naar Eindhoven een stuk minder krampachtig maken.

Cover #6

Radically Mine! 2024 Winnend object juryprijs Leerlingenwerk vso De Berkenschutse (Heeze) Van Abbemuseum Foto Damion Thakoer (fragment)