Toen we in juni ons cultuuraanbod aan de scholen communiceerden, was dit met veel voorzichtigheid. Scholen openden hun deur weer op een kier, maar cultuur- en kunsteducatie terug binnen krijgen, lukte nog niet. Cultuurinstellingen bleven gesloten voor het publiek. Gezien cafés en restaurants heropenden, rees een voorzichtig optimisme dat in september de scholen opnieuw in onze zalen zouden zitten.
Vanuit een positieve ingesteldheid presenteerden we dus ons aanbod voor het komende jaar. Niet zoals we dat gewoonlijk doen, door in elke school het programma toe te lichten, maar coronaproof. Leerkrachten konden het programma op de website ontdekken en kregen de boodschap te reserveren alsof er geen “virusje” aan de lucht was. We waren dan ook blij verrast dat nog voor de zomervakantie de reservaties bijna even vlot binnenliepen als andere jaren. Half september waren draaiboeken en protocollen uitgerold en stonden handgels en desinfecterende middelen klaar om scholen veilig te ontvangen.
Heel even hebben musea, theater- en cinemazalen het publiek geheel coronaproof kunnen ontvangen. Maar sinds enkele weken stijgen in België de coronacijfers opnieuw zo fors dat na de horeca ook de cultuurhuizen dicht moesten. Het mocht niet baten, vanaf vandaag gaat het land in een verstrengde lockdown.
Net als iedereen hoop ik dat al deze pijnlijke, maar noodzakelijke maatregelen eindelijk vruchten afwerpen. Toch krijg ik de gedachte maar niet uit mijn hoofd dat verplicht thuis blijven niet voor iedereen veiliger is. Wat als je met (te)veel dicht opeen woont in een krappe woning? Of helemaal alleen achterblijft? Onderzoeken toonden al de neveneffecten van deze maatregelen aan; zoals de toename van intrafamiliaal geweld, eenzaamheid, depressie, angst…
Had cultuur niet eerder een middel in plaats van een vijand in de strijd tegen het virus kunnen zijn? De verbeelding als remedie tegen de harde realiteit. Waar we in het voorjaar tenminste nog naar buiten konden vluchten en ons konden opwarmen aan de zon, zou in deze koude en donkere maanden cultuurbeleving misschien een lichtpuntje kunnen zijn.
Stel dat na de crisis de negatieve gevolgen van deze maatregelen op de ontwikkeling en het welbevinden van kinderen zichtbaar wordt gemaakt in rapporten. Cultuur als middel om angsten te verzachten, emotionele ontwikkeling te stimuleren, sociale vaardigheden te ontwikkelen en de verbeelding te prikkelen. Is er dan een kans dat politici even drastische maatregelen zullen treffen door ten volle in cultuur te investeren?