Begin augustus ontvang ik het eerste bericht van een kandidaat-student die zich afmeldt voor de master Kunsteducatie omdat haar aanvraag voor de lerarenbeurs is afgewezen. Al snel volgen meer mails van teleurgestelde docenten die geen ondersteuning krijgen om door te studeren. Wat is hier aan de hand?

Pot geplunderd
De lerarenbeurs biedt bevoegde leraren een vergoeding als zij een vervolgopleiding aan hbo of universiteit willen volgen. Een uitstekende regeling, want onze maatschappij vraagt om (kunst)docenten die zich blijven ontwikkelen. Maar vorig schooljaar was minister Slob naarstig op zoek naar geld om het lerarentekort te bestrijden en hevelde hij 28 miljoen over van de lerarenbeurs naar zij-instroomtrajecten. Hij verzekerde de Tweede Kamer dat er voldoende budget zou overblijven, waarna de Kamer – zonder de cijfers te controleren – instemde. Toen het kwaad was geschied, bleek dat meer dan 2400 aanvragen moesten worden afgewezen.
DUO erkende dat de pot al binnen één uur na openstelling leeg was. En dat terwijl kandidaten-studenten pas drie maanden later een afwijzing ontvingen. Dit zorgde voor allerlei praktische problemen: scholen hadden vervangers aangenomen om uren van studerende collega’s over te nemen en bij de hoger-onderwijsinstellingen regende het afmeldingen van aankomend studenten die hun studie zonder beurs financieel niet konden bolwerken. Maar vooral zuur voor al die kandidaat-studenten die zich hadden verheugd op inspiratie en verdere professionalisering.

Nu nog minder
Uit een reconstructie in het Onderwijsblad blijkt dat het geblunder met de lerarenbeurs gemakkelijk voorkomen had kunnen worden. En een motie van Kamerleden heeft nergens toe geleid. Sterker nog, inmiddels is duidelijk dat de bezuinigingen structureel zijn en dat het budget komend jaar nóg een paar miljoen euro lager zal uitvallen.
Momenteel wachten weer duizenden leraren vol spanning op de uitslag. Toen op 1 april om middernacht de nieuwe aanvraagperiode startte lag de website van DUO plat. ‘Ik zat met twee laptops klaar en kon de aanvraag pas om twee uur ’s nachts voltooien. Alsof je een concertticket van Beyoncé probeert te bemachtigen’, verklaarde een docent aan de AOb.

Een leven lang leren
Uiteraard is het belangrijk dat er geld wordt vrijgemaakt voor zij-instromers om het nijpende lerarentekort te lijf te gaan. Maar het is kortzichtig om deze financiering te onttrekken aan de lerarenbeurs. De overheid heeft de mond vol van een leven lang leren. In talloze sectoranalyses en rapporten wordt erop gehamerd dat de kwaliteit van het onderwijs omhoog moet en wordt er onderstreept hoe belangrijk het is dat leraren zich blijven bijscholen, om aansluiting te houden met actuele inzichten uit het werkveld. Het onderwijs kent bovendien een grote uitstroom, mede door gebrek aan ontwikkelperspectief. Als bestaande leraren worden tegengewerkt om zich verder te professionaliseren, raakt het onderwijs alleen maar meer bevlogen docenten kwijt. Dit beleid is dweilen met de kraan open.

Cover #6

Radically Mine! 2024 Winnend object juryprijs Leerlingenwerk vso De Berkenschutse (Heeze) Van Abbemuseum Foto Damion Thakoer (fragment)