Is het toilet op jouw school genderneutraal? En wat voor pictogram moet daar dan hangen? Het Oostenrijkse Paracetamol Collective probeert daar een antwoord op te geven met BODIE:S (2022), een machine die inclusieve wc-pictogrammen genereert en op stickers print. Het kunstwerk toont hoe weinig plek de publieke ruimte biedt aan diverse lichaamsvormen en identiteiten.
Paracetamol Collective, BODIE:S (2022)
Er is – terecht – steeds meer aandacht voor genderdiversiteit. Waar jonge mensen onderling en via social media er snel vertrouwd mee raken, denk ik dat het bij ons docenten niet vanzelf gaat en dat we ons echt in genderdiversiteit moeten verdiepen. In menig lerarenkamer en intervisiegroepje zal het onderwerp van gesprek zijn.
Siema Ramdas ontwikkelde met het Mixed Classroom Educational Model (2020) praktische tools voor een veilige leeromgeving, waarin ruimte is voor verschillen en onzekerheden, en waarin het mag schuren. Ramdas start met het bespreken van wat iedere deelnemer kan doen om zowel een ‘safe’ als een ‘brave’ space te creëren, een groepssfeer waarin in vrijheid en veiligheid geleerd en gediscussieerd kan worden.
De minor Digital Arts (Un)Plugged, die ik samen met collega’s Loes Bogers en Roderick Laperdrix geef op de Breitner Academie, begonnen we ook met zo’n gesprek over intenties. De studenten vertelden elkaar wat ze nodig hadden voor een stimulerende, geborgen en prikkelende leeromgeving. In de loop van de minor passeerden er tal van digitale en technologische kunstwerken de revue, die allemaal relateren aan maatschappelijke kwesties, zoals het eerder genoemde kunstwerk BODIE:S.
Geïnspireerd door dit werk ontwikkelde Laperdrix een kunstopdracht voor de studenten: programmeer een inclusieve wc-pictogramgenerator. Het was de eerste programmeerles, dus we begonnen met het spel ‘exquisite corpse’, waarbij je samen grappige harmonica-mensfiguren maakt. De vervreemdende pictogrammen die dat opleverde, vertaalden de studenten naar een digitale code. Zo maakten we met vallen en opstaan, morrend en lachend, samen een inclusieve wc-pictogramgenerator. Als je erop klikt, wordt er een pictogram gegenereerd.
De studenten leerden coderen en waren tegelijk bezig met genderdiversiteit. Ze ervaarden dit als een opdracht waarbij de klassieke man-vrouwsymboliek kritisch kon worden bevraagd. Omdat de workshop eindigde met een collectief resultaat, voelde het voor hen als een saamhorig proces. Iets wat voor de studenten belangrijk is rond zo’n intiem onderwerp, bleek toen ik de studenten hiernaar vroeg.
Dit is het mooie aan kunsteducatie. Het denken over maatschappelijke tendensen hoeft niet altijd een talige exercitie te zijn. Ook makend zetten we samen kleine stappen.
Inclusieve wc-pictogramgenerator, Studenten minor Digital Arts (Un)Plugged, Breitner Academie (2022)
Studenten van de Breitner Academie aan het werk
Meer weten?
– tips voor een genderneutrale aanpak in de klas: Het Gender Doeboek voor scholen (Transgender Netwerk, 2021)
– genderleeslijst op Queerboeken.nl https://queerboeken.nl/boekentips/
– de opdracht van Roderick Laperdrix is vanaf voorjaar 2023 te downloaden op De creatieve code
