De Canon van Rop

Tanks in Antwerpen

Auteur: Jeroen Rop | Foto: Jeroen Rop Eiermarkt Antwerpen, 1990

Wie interesse heeft in graffitikunst en dat eens in een prettig on-Nederlandse sfeer wil bekijken, reist op mijn advies af naar Antwerpen. Graffiti of street art heeft in Antwerpen de afgelopen tijd een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn wandelroutes en apps verkrijgbaar die met tekst en uitleg langs tientallen murals van verschillende kunstenaars voerenEen van de meest in het oog springende kunstwerken genaamd Antwerp Baroque van Yvon Tordoir – aangebracht op een parkeergarage aan de Eiermarkt – toont de naam van de stad in barokachtige letters. Voor de gemeente, samen met Museum Plantin-Moretus opdrachtgever voor dit enorme werk, heeft het voordelen. Antwerpen staat met dit soort street art bijvoorbeeld internationaal in de belangstelling. Een aardige bijkomstigheid. Grotere winst schuilt in het tegengaan van illegale graffiti. Door de gemeente uitgekozen kunstenaars mogen op speciaal aangewezen plekken in de openbare ruimte graffiti aanbrengen, binnen de grenzen van het betamelijke. Maar wat is betamelijk?  

Hier begint de op het eerste gezicht onschuldige samenwerking tussen de lokale overheid en ooit illegale, nu brave graffitispuiters naar mijn idee een duister randje te krijgen. Ik voel het wanneer ik de kunstroute loop.  

Dat de machtsverhouding tussen kunstenaar en opdrachtgever vaak gunstiger uitpakt voor de opdrachtgever is niet nieuwook niet per se erg. Maar bij deze kunstvorm die zo gekenmerkt wordt door oppositie en ongehoorzaamheid lijkt mij dat de ziel er volledig uitgeslagen is. Ik tref uitsluitend aardige beelden met hier en daar een politiek correcte boodschap. Het recalcitrante is weg.  

Prettig is dan dit tafereeltje, gemaakt met een sjabloon en zwarte spuitverf, te ontwaren achter een hoop fietsen tussen de Fnac en het Hilton hotel op de Eiermarkt. We zien een eenvoudig gevormde takelwagen een al even eenvoudige tank wegslepen. Het geheel, grafisch sterk, is niet veel groter dan een centimeter of twintig, aangebracht in 1990 door een onbekende maker. In heel de stad doken destijds deze makkelijk reproduceerbare takelwagentjes op. Het bleek een protest tegen het verschepen van Amerikaanse militaire voertuigen in de Antwerpse haven en een aanklacht tegen de eerste Golfoorlog in het algemeen. Ze werden haastig verwijderd, alleen deze twee bleven over.

Hoe klein het ook is, ik ervaar in dit stencil meer zeggingskracht en durf dan in het kolossale Antwerp Baroque aan de overkant. Ik hoop stiekem dat Tordoir op een maanloze nacht nog eens in een hoogwerker stapt om iets schunnigs aan zijn werk toe te voegen. Of een barok tankje. 

Eén plus één is meer Achter de schermen #5 Interdisciplinair kunstonderwijs Jeroen Nissen

Cover #6

Radically Mine! 2024 Winnend object juryprijs Leerlingenwerk vso De Berkenschutse (Heeze) Van Abbemuseum Foto Damion Thakoer (fragment)