Kunstzone

Het vergeten examendomein

Oriëntatie op studie en beroep

Auteur: Miriam Groenen-Ruis | Illustratie: Roel Venderbosch 

Helemaal niks staat er in het eindexamenprogramma voor de kunstvakken over de invulling van domein C: Oriëntatie op studie en beroep. De informatie stopt direct na de titel. Een groot gemis voor de toekomst van havo- en vwo-leerlingen. De publicatie Het vergeten examendomein beschrijft het belang van het domein én geeft vakdocenten handvatten om leerlingen te ondersteunen vóór, en voorbij het eindexamen.

Bij ieder domein van eindexamenprogramma’s krijgt de vakdocent informatie over te bereiken eindtermen: ‘de kandidaat kan …’. En dat is prettig, want met een doel voor ogen, kun je creatief omgaan met het proces. Maar hoe denk je outside the box als de box niet bestaat? Hoe geef je een zinnige invulling aan oriëntatie op studie en beroep zonder eindtermen? De leegte achter domein C maakt ons als vakdocenten oncomfortabel over de opdracht, omdat we niet weten wat van ons verwacht wordt en wanneer we voldoen. Is het voldoende om een keer te zeggen dat je ooit gestudeerd hebt aan een kunstacademie? Voldoet een poster van een open dag voor een universiteit? Of dienen we bewust en structureel dit domein te verwerken in de vakles?

Geen taak voor de decaan
Omdat we niet goed weten wat precies van ons verlangd wordt, komt domein C in de praktijk niet tot weinig (expliciet) aan bod. Vakdocenten denken te vaak dat deze taak is weggelegd voor de decaan. Hoewel de decaan een brede kennis heeft van het aanbod van hogescholen en universiteiten, zijn wij de deskundigen van ons vakgebied. Niemand beter dan een vakdocent kan leerlingen vertellen hoe prachtig haar of zijn vak is, begrijpt de honger naar kunst, vormgeving en cultuur én ziet ook het belang in van deze sector. Het is aan ons om op te staan als ambassadeur van ons vak en als studiegids voor onze leerlingen.

Begeleiding voorbij het eindexamen
Leerlingen hebben vaak geen idee wat een studie in de richting van kunst en cultuur kan betekenen of hoe divers de uitstroommogelijkheden zijn. Zij laten zich leiden door wat zij weten van het schoolvak en de angst van hun ouders voor een economisch onzekere toekomst. Als vakdocenten kunnen we onze leerlingen hierin begeleiden, hen voorzien van informatie om studies te vinden en helpen de durf te ontwikkelen om te kiezen voor hun passie of interesse. Bovendien kunnen we aantonen dat een keuze voor kunst en cultuur wel degelijk mogelijkheden biedt op de arbeidsmarkt. Daarnaast kunnen we onze leerlingen handvatten bieden om hun studie succesvol te maken.

Hoe doe je dit concreet?
Op de website van het Radboud Pre-University College of Society lees je alles over het belang van domein C in de publicatie Het vergeten examendomein. Maak gebruik van het overzicht van de vele studiemogelijkheden op het gebied van kunst, cultuur en (technische) vormgeving op zowel hbo’s als universiteiten. Spreek met leerlingen over je studietijd of nodig een oud-leerling uit om te komen praten over haar of zijn ervaringen in het werkveld. Laat aan de hand van actuele berichten uit de media zien welke beroepsmogelijkheden een kunststudie biedt. Organiseer uitstapjes naar eindexamenexposities of neem leerlingen mee naar activiteiten die worden aangeboden op universiteiten zoals docentendagen, masterclasses en profielwerkstukdagen.
Voor docenten die hun vwo-leerlingen beter willen voorbereiden op een academische studie is er het gratis lesaanbod van het Radboud Pre-University College of Society. Met deze lessen kunnen leerlingen academische vaardigheden als academische schrijfvaardigheid en kritisch denken ontwikkelen.

Waardevolle investering
De valkuil is dat we ons teveel focussen op het kortetermijndoel van het centraal schriftelijk eindexamen, waardoor we onze ware taak uit het oog verliezen. Ik hoop oprecht dat wij voor leerlingen die geïnteresseerd zijn in een toekomstig beroep in kunst, vormgeving of cultuur – maar deze stap niet aandurven of ervan afzien omdat ze te weinig over het bestaan en de inhoud van de relevante studies geïnformeerd zijn – de weg vrij kunnen maken om daar met plezier aan te beginnen.