Juf, het lijkt wel yoga!
Auteur: Floor Roos | Foto: Marian Saarloos
‘Met rituelen kunnen mensen hun zingeving weer activeren. In persoonlijke sferen, op werk, maar ook op school.’ Marian Saarloos, student Beeldende Kunst en Vormgeving (deeltijd) aan de Willem de Kooning Academie, nam een groep moeilijk te motiveren mbo-studenten mee in het ritueel van borduren. Ze kreeg een groot deel van hen vrijwillig rond het borduurkleed en eindelijk in gesprek met elkaar.
Marian, oorspronkelijk opgeleid tot coach en supervisor, gaf vorig jaar op het ROC Mondriaan (regio Den Haag) het vak Muzisch creatief, waar beeldend, drama en muziek in samenkomen. Ze merkt al direct een ongemotiveerde passieve houding en de aanwezigheid van een straatcultuur in de klas. Ze besluit haar knowhow als coach en supervisor te gebruiken, en bouwt de lessen om naar een sociaal project gebaseerd op een wekelijks terugkerend ritueel: borduren.
Kleed, garen en draad
‘In mijn coaching- en supervisiepraktijk zie ik dat een ritueel, ofwel een steeds terugkerend element, de zin in het leven kan laten terugkomen. Denk bijvoorbeeld bij rouwverwerking aan het schrijven van brieven of een wandeling maken. Het leek mij interessant om deze jongeren, bij wie de zin van school en mijn vak niet altijd even duidelijk is, op dezelfde manier aan te spreken.’ In het curriculum van de studenten staat dat ze naald en draad moeten kunnen hanteren, omdat ze opgeleid worden tot verzorgende in de gehandicaptenzorg of een verpleeghuis.
Marian goot deze vaardigheid in een wekelijks ritueel. ‘Elke week legde ik het kleed, garen en de naalden klaar in het midden van de klas. Studenten hoefden er niets mee te doen, maar de voorspelbaarheid had effect: de eerste week werkte één student aan het kleed. Na een paar weken had ik elf studenten die uit eigen beweging aan tafel borduurden. Toen ben ik, tussen hen in, het gesprek gestart over rituelen. Waar eerder alleen stoer en onpersoonlijk werd gecommuniceerd, durven de studenten aan de tafel nu verschillende rituelen van henzelf te delen, zoals: ‘wij bidden altijd voor het eten.’
Bijvangst
Het ritueel zorgt ervoor dat een groot deel van de studenten actiever en geconcentreerd aan de slag gaat tijdens de lessen. Toch ervaart Marian meer winst in de bijvangst: ‘Het maakte mij niet uit wat voor beelden er op het kleed kwamen, mijn doel was om de studenten samen aan tafel te krijgen en te laten praten met elkaar. De openheid die studenten lieten zien tijdens het borduren was prachtig. Een jongen die normaal niet kan stilzitten tijdens de les zei: ‘Juf, het lijkt wel yoga’. Door de beweging kwam hij helemaal tot rust. Ik vond dit het grootste compliment.’
KZ05/2023
