Koken om te verbinden
Auteur: Kesha Felipa | Beeld: Ghetto Gastro co-founder & author Pierre Serrao presenting Ghetto Gastro: Black Power Kitchen, NYC Wine & Food Festival 2022, stills YouTube
Een van mijn laatste aanwinsten is het kookboek Ghetto Gastro: Black Power Kitchen (2022). De foto’s van de gerechten zijn stuk voor stuk kunstwerken. Er zijn ook recepten vergezeld van beelden van echte kunstwerken. Hoe vaker ik door het boek blader, hoe vaker ik me afvraag of ik een kookboek, of toch een kunstboek heb gekocht.
Het boek is een product van het New Yorkse culinaire collectief Ghetto Gastro. Het bevat een mix van recepten die kenmerkend zijn de populatie van het stadsdeel de Bronx en bevat ook interviews met bewoners.
In de recepten werpt Ghetto Gastro licht op het verhaal achter een gerecht, of op bepaalde ingrediënten zoals bakbanaan, suikerriet en breadfruit (een soort jackfruit).
De foto’s plaatsen een gerecht soms op een voetstuk zoals die van de empananda’s met bladgoud, soms is een foto rauw en confronterend. Neem de foto van de Amerikaanse appeltaart. Die lijkt de weergave van een plaats van delict op een geasfalteerde weg. Nauwkeuriger kijkend blijkt het te gaan om een contour, met suiker (een verwijzing naar suikerplantages ten tijde van de slavernij) uitgetekend en met appelstukjes en een bol roomijs ernaast.
Ghetto Gastro: Black Power Kitchen leunt niet alleen sterk op het visuele, het is beslist ook talig, gezien de uitgebreide interviews en de uitleg over de herkomst van gerechten. Het is een aansprekende wisselwerking: een foto of kunstwerk bij een recept maakt nieuwsgierig, nodigt uit om de tekst te lezen. De teksten hebben bovendien een bepaalde flow door de mix van gevatte humor en straattaal. De teksten geven meerdere lagen aan de beelden. Omgekeerd werkt het ook. Wie meer geïnteresseerd is in taal wordt ook uitgenodigd om de beelden in het boek te bekijken. Ik weet niet of de mannen van Ghetto Gastro (twee zijn chefkok, een is opgeleid in mode en kunst) dichten of raps schrijven, maar ze zouden het boek zelfs als spoken word performance kunnen voordragen.
Haakjes
Volgens het collectief doet eten verbroederen. Niet voor niets is hun motto (vrij vertaald): brood breken om bruggen te bouwen (Break bread to break the mold. Let’s cook). De titel is weliswaar Black Power Kitchen, maar het collectief laat zien dat er veel verschillende invloeden zijn die de community heeft gevormd. Het doet dit ook om het beeld en de ideeën over de buurt (gewelddadig, gevaarlijk) te doorbreken. Het staat stil bij de verschillende culturele achtergronden in de Bronx en betrekt verschillende kunstdisciplines bij de activistische evenementen die het collectief op gebied van mode, muziek en beeldende kunst organiseert.
Dat allemaal samen leidde tot het boek dat nu voor me ligt. Weer een extra laag aan de interdisciplinariteit, om verhalen te delen waar iedereen een haakje kan vinden om zich mee te laten voeren door het Ghetto Gastro-verhaal.
Driedimensionale reis
Black Power Kitchen opent mijn ogen. Omdat er niet alleen een of-of is bij het vertellen van een verhaal. Nee, het is de verwevenheid van de verschillende lagen, lagen waar recepten en kunst samenkomen. Het collectief laat je daardoor even ‘wankelen’; door de flow in de teksten, het spel van de verwachting, de verwarrende en tegelijkertijd verrassende beelden van de gerechten.
Eten als startpunt én kunstvorm is een nieuwe en toegankelijke invalshoek om oude en nieuwe verhalen te leren kennen, te delen en te maken. Het is een driedimensionale reis over de rituelen die mensen bindt.
Kesha Felipa is adviseur Cultuureducatie bij Kunstloc Brabant. Zij houdt zich bezig met hoe cultuuronderwijs kansengelijkheid van kinderen en jongeren in het onderwijs kan vergroten. Felipa is bovendien kunsteducator en visuele verhalenverteller.
