Google Scholar, een zoekmachine voor wetenschappelijke literatuur, heeft als motto ‘Stand on the shoulders of giants’. De Amerikaanse whizzkids verwijzen daarmee naar Newton. Als ontdekker van de zwaartekracht plaatst hij met zijn uitspraak ‘If I have seen further it is by standing on the shoulders of Giants’ zijn bijdrage aan de wetenschappen in historisch perspectief. Eerder immers zegt filosoof Bernard de Chartres (12^e eeuw): ‘Wij zijn als dwergen, zittend op de schouders van reuzen, zodat wij meer en verder zien dan zij’. De Chartres heeft het dan trouwens niet over gravitatiewetten of andere natuurkundige fenomenen, hij prijst de kathedraalscholen die dan in Frankrijk worden opgericht.

Holle retoriek

Het recyclen van kennis en quotes was in de Verlichting al en vogue, wat dat betreft is er niets veranderd. Iedere docent die wat langer meedraait zal beamen dat bepaalde pedagogische en onderwijskundige idealen om de zoveel tijd afgestoft worden en opnieuw hun opwachting maken. Zijn we net verlost van de kwantitatieve afrekencultuur, nu zwenkt het discours weer naar persoonsvorming en brede leerprocessen. Zo promoot de overheid op dit moment 21^ste century skills in het onderwijs, maar wetenschappers als Paul Kirschner betogen dat dit holle retoriek is. Volgens hem zijn deze generieke skills simpelweg niet aan te leren omdat ze niet bestaan: vaardigheden zijn namelijk altijd specifiek. En ook Maeve O’Brien verwijst in haar artikel naar het pleidooi van de Onderwijsraad voor contextgebonden competenties van leraren. Maar wacht….hadden we dat niet al gehad in de jaren tachtig van de vorige eeuw? Of gaat het wel degelijk om grote en kleine idealen die steeds opnieuw worden verteld, telkens een beetje anders?

Lezen, kijken, praten, reflecteren

Deze Kunstzone werken we samen met de masteropleiding Kunsteducatie Noord en zetten we een aantal historische zienswijzen over kunstonderwijs op een rijtje. Want veel van de opvattingen en visies – die op dit moment hetzij hartstochtelijk gepropageerd, hetzij fel bekritiseerd worden – zijn hedendaagse ‘ontleningen’ aan bijvoorbeeld Bourdieu, Dewey, Hegel, ja zelfs van de eeuwenoude ‘meesters’ Eckhardt en Socrates. Het is mooi en goed om te weten vanuit welke traditie we onze huidige onderwijspraktijk vormgeven. En in dat proces is lezen, kijken, praten en reflecteren van belang. Het is wel cruciaal om niet zomaar ieder nieuwer- of ouderwetse onderwijsgril te imiteren of te herhalen. Sommige ideeën zijn namelijk niet voor niets verdwenen in de plooien van de tijd.
Dat niet alles bewaard hoeft te worden en sommige zaken zomaar in de vergetelheid verdwijnen, bewijst onze spiksplinternieuwe Kunstzone website. Helemaal in lijn met de vernieuwde vormgeving van het blad vind je daar een selectie van artikelen, nieuwtjes, beeldreportages en rubrieken. Wie schrijft die blijft. Er is daarom is er ook meer plek voor lezersbijdragen ;-).

Judith