Een lesontwerp voor kunst & techniek in het primair onderwijs

De kunstlessen in het basisonderwijs worden meestal verzorgd door leerkrachten zonder kunstvakachtergrond. Hoe ontwerp je voor hen goede, procesgerichte kunstlessen? Hoe help je de leerkracht die vervolgens te geven én te verbeteren? De combinatie Lesson Study en authentieke kunsteducatie biedt veel mogelijkheden.

Het ontwerpmodel voor authentieke kunsteducatie verbindt de professionele kunstwereld, de populaire (beeld)cultuur van leerlingen en maatschappelijke thema’s. Kort samengevat is de werkwijze bij Lesson Study: een lerarenteam ontwerpt een les, voert die uit, evalueert en verbetert die zo nodig. Bij de evaluatie wordt met name gekeken naar wat er gebeurt bij de kinderen: leren zij wat er geleerd moet worden?

Kunstenaar/uitvinder

In 2020 moeten alle basisscholen aandacht besteden aan wetenschap & technologie in hun curriculum (www.techniekpact.nl/nationaal-techniekpact-2020). Het thema voor het ontwerp lag dan ook voor de hand: de verbinding van kunst en techniek. Door techniek met kunst te combineren is aansluiting bij een bestaand leergebied mogelijk en kunnen beide elkaar verrijken.

Samen met Emiel Heijnen (AHK) ontwikkelde het LKCA een driedaagse training en koppelde er een pilot aan met een les die Lesson Study en het ontwerpmodel voor authentieke kunsteducatie combineerde.

De pilot was in het najaar van 2018, de tweede editie in het voorjaar van 2019. Het thema werd IRRITANT! en de leerlingen werkten als kunstenaars/uitvinders met de (complexe) opdracht: Vind iets uit waarmee je irritatie oplost/oproept. Prikkelend, en met veel mogelijkheden voor allerlei verbindingen: techniek en actuele kunst, populaire cultuur en een maatschappelijke kwestie.

“Leerkrachten gaven – soms voor het eerst – een les gericht op het creatief proces, divergent en convergent denken en prototypes maken”

Aardbeigeur

Voor de deelnemers die met Lesson Study en het ontwerpmodel authentieke kunsteducatie leerden werken zorgde die combinatie voor verdieping: ‘Het effect van het model op de opdracht en het werk van de kinderen is veel diverser dan ik had verwacht.’ Leerkrachten gaven – soms voor het eerst – een les gericht op het creatief proces, divergent en convergent denken en prototypes maken. Ze waren verrast over het enthousiasme van de leerlingen, de samenwerking en de creatieve oplossingen. De leerlingen waren trots op hun uitvindingen: o.a. een parfumdop met aardbeigeur tegen een stinkende uitlaat, een VR-bril met je lievelingseten dat ‘vies eten’ makkelijker maakt, een rap met oplossingen voor de storende geluiden van SPAM.

Vervolg

Op onze beurt waren wij als begeleiders verrast dat de deelnemers in zo korte tijd tot een inspirerend lesontwerp kwamen, één dat bovendien werkte. De resultaten van het tweede traject worden nader onderzocht en gepubliceerd. In 2020 volgt een nieuw traject voor primair en voortgezet onderwijs.

Eeke Wervers is specialist cultuureducatie bij het LKCA