Toekomstschap – Deel 5 – AI als echoput
Blog / Arida Bandringa / 24-10-2025
We gebruiken het dagelijks, vaak zonder dat we het doorhebben: AI is here to stay. Hoe bereiden we kinderen en jongeren voor op een maatschappij die grootschalig gebruikmaakt van AI vraagt Arida Bandringa zich af.
Recent publiceerde de Australische overheid een rapport over de uitdagingen die kinderen en jongeren tegenkomen in een maatschappij die gebruikmaakt van AI. Eén van de uitdagingen die wordt genoemd, is dat AI allesbehalve neutraal is. Het systeem leert van de data die erin wordt gestopt en die data is vaak beperk tot Engelstalige en westerse bronnen, met een sterke oververtegenwoordiging van witte, mannelijke en heteroseksuele perspectieven.
Niet representatief
In de documentaire Coded Bias wordt dit pijnlijk duidelijk gemaakt. Onderzoeker Joy Buolamwini laat zien dat gezichtsherkenningssoftware vaak moeite heeft met vrouwen en mensen met een donkere huidskleur, simpelweg omdat de trainingsdata niet representatief is. Wat eruit komt, hangt af van wie het systeem maakt en welke data het krijgt.
Dezelfde soort bias zien we in de campagne van UN Women en Memac Ogilvy & Mather Dubai uit 2013. Meer dan 10 jaar geleden worden we al geconfronteerd met genderongelijkheid van zoekopdrachten via Google. Op de gezichten van vrouwen staat een Google-zoekbalk met automatische afgemaakte zoekopdrachten zoals “women shouldn’t…” of “women cannot…”. Het algoritme weerspiegelt wat er in onze samenleving leeft, inclusief onze vooroordelen, angsten en machtsstructuren.
Bron: UN Women en Memac Ogilvy & Mather Dubai (2013)
Vandaag in het tijdperk van polarisatie, de opkomst van de manosphere en groeiende ongelijkheid, is die boodschap actueler dan ooit. AI leert van wat wij online zetten en zoeken. Als onze data vol stereotypen staan, neemt de technologie die vanzelf over.
Kritisch denken
Kritisch denken is belangrijker dan ooit en we moeten leerlingen helpen dat AI echoot van wat er in de maatschappij leeft. Wiens stem hoor ik wel en wie wordt niet gehoord? We hebben allemaal invloed op hoe eerlijk en inclusief digitale systemen worden. We moeten leerlingen helpen te ontdekken dat technologie niet bepaalt wie we zijn, maar wij bepalen wat technologie wordt.
Meer weten?
- Remco Pijpers van Kennisnet schreef een samenvatting van het Australische rapport over van de verschillende uitdagingen van AI.
- Podcast Kunstmatig – Identiteit, AI en avatars
- Lesmateriaal over AI en kunst voor het PO
- Lesmateriaal over AI en kunst voor het VO
Arida Bandringa begeeft zich als onderwijsinnovator en educatief ontwerper op het snijvlak van kunst, wetenschap, technologie en kritisch burgerschap. Ze heeft 20 jaar ervaring als docent beeldende vorming en ckv.