Uniek lesmateriaal bij anti-racismedocumentaire
28-02-205
Auteur: Ad van Dam | Beeld: 1 tot 3 Filmstills Alledaagse waardigheid, Philomena Essed (2023) 4. Ida Does Foto Shehera Grot
Bij de prijswinnende documentaire Alledaagse waardigheid, Philomena Essed (2023) is lesmateriaal beschikbaar gekomen, dat voor docenten gratis te gebruiken is. Hierin is speciaal voor ckv ook een interview met regisseur Ida Does opgenomen.
De documentaire onderzoekt de thema’s racisme, inclusie en menselijke waardigheid aan de hand van het werk van Philomena Essed (1955). Deze Surinaams-Nederlandse hoogleraar doceert Critical Race, Gender and Leadership Studies aan de Antioch University in California. Vorig jaar won de film de prijs voor Beste Cinematografie Documentaire op het International Black & Diversity Film Festival in Toronto en op het Black International Cinema Berlin de prijs voor Best film Documentary Production.
Het lesmateriaal bij Alledaagse waardigheid is ontwikkeld voor de bovenbouw van havo, vwo en gymnasium en biedt inhoudelijke aanknopingspunten voor de vakken maatschappijleer (pluriforme samenleving), geschiedenis (dekolonisatie en multicultureel) en ckv (film/documentaire).
Voor het vak ckv sluit het materiaal aan bij het onderdeel Film en specifiek bij Documentaire, met acht filmfragmenten. Zo zijn er vragen over de trailer, de introductie, het onderwerp, beelden, montage, aftiteling, de regisseur en zwarte iconen. Ook is er informatie over deelname aan het Nationaal Filmfestival voor Scholieren (NFFS) en Documaken.
Het interview met documentairemaker Ida Does geeft leerlingen een uniek inzicht in haar werkproces. Hier volgt een fragment:
Wat is je opbouw?
“Ik werk heel intuïtief. Dus ik heb de opnames gemaakt, dan heb ik een beetje in mijn hoofd hoe het zal zijn, maar uiteindelijk wordt de echte film pas geboren in de montage. De opbouw in deze film is zo dat we beginnen met een aantal zoekende mensen, dus je introduceert de personages aan het begin van de film en die zijn allemaal op zoek naar wat ze nog van Philomena in hun boekenkast hebben en dergelijke. Dat is een interessante introductie, omdat je dan een soort van spanning hebt van ‘wat zullen ze nu dan nog vinden’ en ‘hoe leeft Philomena nog bij hen?’. En het einde, dat is ook een van de eerste dingen die we in de edit gelegd hebben, is dat Philomena haar visie geeft over wat waardigheid is. Ik werk dus nooit met een script, ik schrijf wel dingen op en dat bespreek ik met de editor, maar het is echt gaandeweg de film, dat we sequences (verzamelingen filmscènes, red.) opschrijven met ouderwetse briefjes en daarmee schuiven tijdens het monteren. Dan vinden we van ‘deze scène past beter daar en deze hier’ en zo ontstaat eigenlijk de dynamiek van de film.”
In de film is het standbeeld Moments Contained een paar keer te zien. Waarom?
“Het is het eerste beeld van een zwarte vrouw in de publieke ruimte in Nederland. Dus ik dacht van, wauw, ik vond het beeld zo indrukwekkend, het is heel groot. Ik ben daar gaan kijken, ik heb daar een hele middag gestaan om te kijken, ‘wat gebeurt daar eigenlijk?’ En iedereen gaat bij het beeld staan en maakt een selfie ermee. Daarom laat ik dat eigenlijk ook als een reflectief moment terugkomen in de film van ‘kijk, we komen elkaar tegen op straat. En laten we elkaar zien en respecteren, en ook op waarde schatten’. En ja, dat is eigenlijk mijn bedoeling. Ik hoop dat het overkomt en ik vind het gewoon ook heel mooi om naar te kijken.”
De film en het lesmateriaal zijn te vinden op alledaagsewaardigheid.nl, onder Educatie. In het onderdeel Docentenhandreiking is de inlogcode opgenomen om de film gratis te bekijken. Per vak zijn er fragmenten en vragen beschikbaar.
