Van kunstenaar tot docent: Wie ben jij?
14-05-2025
Auteur: Gabriela Aguirrezabal | Beeld: Gabriela test haar lessenserie op basisschool Loysderhoek in Leusden Fotografie NEOS Cultuuronderwijs
In de driedelige serie ‘Van kunstenaar tot docent’ beschrijven deelnemers aan Makers in de Klas hun eerste stappen in en naar het klaslokaal.
Wanneer ben je kunstenaar? Is het als je exposeert? Als je een kunstopleiding hebt afgerond? Als je durft te spelen en te experimenteren? Ik weet het nog steeds niet precies.
Wat ik wél weet: na corona wilde ik iets anders. Minder met mijn hoofd werken, meer met mijn handen. Ik begon met linosneden en druktechnieken – intuïtief, beeldend, persoonlijk. Kunst dus. Maar dat woord bleef schuren. Ben ik een kunstenaar?
Ik werk als ontwerper aan maatschappelijke vraagstukken, onder andere in de jeugdzorg. Ook stond ik weleens als gastdocent voor groepen en faciliteerde ik creatieve workshops. Ik voelde me altijd sterk verbonden met jongeren, maar het klaslokaal voelde als een brug te ver.
Totdat ik meedeed aan Makers in de Klas. Het traject gaf me precies wat ik nodig had: ruimte, vertrouwen en een zachte schop richting het klaslokaal.
Simpele vraag, grote impact
Tijdens de eerste bijeenkomst van Makers in de Klas stelde onze docent Adanma Okoro zichzelf voor in de vorm van spoken word. Poëtisch, grappig en vooral echt. Daarna vroeg ze ons iets ogenschijnlijk eenvoudigs: “Wie ben jij?”
Die vraag kwam bij mij hard binnen. In mijn werk worstelde ik altijd met het voorstelrondje. “Ik ben Gabriela, ik ben Mexicaans, dus jullie horen een accent…” Onder die behoefte mezelf te verklaren zat een twijfel: hoor ik er wel bij? Tijdens de opdracht van Adanma begon ik met een zakelijke opsomming van wat ik had gedaan en bereikt. Maar dat was niet de opdracht. Het ging om wie ik ben. Toen ik mijn nieuwe tekst voorlas, brak er iets open. Er kwamen tranen los. Adanma vroeg of ik liever wilde stoppen. “Nee, ik wil doorgaan”, zei ik. En ik las het uit, huilend.
Later vertelde ik dit verhaal aan een vriendin. Zij zei: “Er zijn zoveel kinderen die zich ook zo voelen. Met twee landen, twee talen, twee plekken die voelen als thuis.” En toen viel het kwartje: dát is wat ik meebreng. Er zijn zoveel kinderen in Nederland die ook twee thuislanden hebben. Kunst kan voor hen een ruimte zijn waarin dat allemaal mag bestaan – zonder dat je hoeft te kiezen.
Dat is precies waarom ik kunstonderwijs wil geven: ruimte maken voor die gevoelens die moeilijk te verwoorden zijn. Kunst als middel om jezelf beter te begrijpen.
Vrij om jezelf te zijn
En toen mocht ik echt voor de klas staan. Groep 6. Mijn lessenserie heet ‘Van experiment tot kunstwerk’ en draait om spelen met textuur en vorm. Ik begon met een wereldkaart. “Ik ben hier geboren”, zei ik, wijzend op Mexico. “Wie van jullie komt ook uit een ander land, of heeft familie elders?” Vijf trotse handen gingen omhoog. Dat moment brak het ijs – ineens mocht ik fouten maken, een accent hebben, een beetje anders zijn.
Kinderen die als lastig worden ervaren, waren ineens heel geconcentreerd en gemotiveerd aan het werk. In mijn les voelden ze zich vrij om zichzelf te zijn. Uit hun drukke hoofd, met gevoel en handen bezig.
Ruimte voor eigenheid
Aan het einde vroeg ik: “Wat vond je verrassend vandaag?” Een jongen zei: “Ik wist niet dat ik iets kon maken dat zo lelijk en zo mooi tegelijk is.” Hij had een ‘galaxykleur’ gemengd, kende de precieze verhoudingen en wilde zijn kleur met de klas delen. Dat is wat ik wil: ruimte bieden voor eigenheid, nieuwsgierigheid, eigen inbreng – vanaf de zijlijn.
Ik weet nog niet precies hoe ik me elke keer zal voorstellen. Misschien telkens anders. Maar ik weet nu: ik hoef me niet te verstoppen. Als ik mezelf laat zien, nodig ik kinderen uit om dat ook te doen.
Dat is wat kunst doet. Het maakt iets wakker – in hen en in mij.
Gabriela Aguirrezabal is ontwerper en initiatiefnemer van Printherapy, een kunstpraktijk waarin druktechniek en positieve psychologie samenkomen.
Makers in de Klas is een initiatief van NEOS Cultuuronderwijs in Amersfoort. Het leer- en ervaringstraject is voor makers uit de regio Amersfoort die les willen geven op scholen om zo kinderen en jongeren te inspireren. In deze eerste editie doen tien makers mee uit diverse disciplines: breakdance, grafiek, fotografie, film, podcast, beeldend, rap en muziek. De deelnemers krijgen les in storytelling, didactiek en pedagogiek. Daarnaast ontwikkelen ze hun lessen, lopen mee met een kunstvakdocent en proberen hun les(sen) uit op scholen in po, vo of mbo in Amersfoort en Leusden. In 2025-2026 start de tweede editie van Makers in de Klas. Geïnteresseerde makers uit de regio Amersfoort kunnen contact opnemen of zich direct aanmelden.
NEOS Cultuuronderwijs is een expertisecentrum voor cultuuronderwijs in Amersfoort en omgeving.
Lees ook: Van kunstenaar tot docent: Studenten laten shinen met een podcastles
Van kunstenaar tot docent: Optreden met leerlingen als publiek