Kunstzone

Van Nijinski tot Wubbe

Auteur: Emmeline Mooij | Beeld: Unsplash UL

Het is niet altijd eenvoudig om de verschillende disciplines in het examenvak kunst (algemeen) evenredig aan bod te laten komen. Bovendien is het ook de vraag hoe een bepaalde discipline, zoals dans vervolgens aantrekkelijk kan worden overgedragen aan de leerlingen die dit vak volgen. In dit artikel presenteer ik de handleiding Van Nijinski tot Wubbe die ik samen met Scapino Ballet Rotterdam ontwikkelde.

Dans is een vluchtige kunstvorm, dat wil zeggen dat het slechts bestaat op het moment van handeling in tijd en ruimte. ‘Dansen is een complex samenspel van hoofd, lichaam en hart, waarbij het lichaam wordt gebruikt als instrument om vorm te geven aan ideeën, ervaringen en gevoelens.’
Het leert ons, net als andere kunstvormen dat kunnen, te kijken naar onszelf en naar de wereld om ons heen en op beide te reflecteren.

Dans in het begin van de 20e eeuw
Dit voorjaar bracht Scapino Ballet Rotterdam de handleiding Van Nijinski tot Wubbe uit. Er staat – onder andere – het verhaal in over de eerste fase in de geschiedenis van de moderne dans. De informatie daarover is compact weergegeven, informatie die je als docent nodig hebt bij het behandelen van het onderwerp Dans in de cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw.
Je kunt er de beschrijving van de examenstof in vinden, evenals lesopdrachten en voorbeelden om te dansen (ook voor het vak CKV) én de registratie van de voorstelling Pearl om theorie en praktijk aan elkaar te (kunnen) koppelen.

Danstheorie en danspraktijk
Het verhaal over dans begint met een weergave van de ontwikkeling van dans tot ballet, die zich heeft afgespeeld in de hofcultuur ten tijde van de regeerperiode van Lodewijk XIV van Frankrijk, beter bekend als Zonnekoning. Het is een spannend verhaal, omdat wat Lodewijk XIV in gang zette tot op de dag van vandaag tot de dagelijkse danspraktijk behoort. Samen met begeleidend beeldmateriaal vormt het de start van alle daaropvolgende verhalen over dans die in de lessen aan de orde kunnen komen.

De handleiding legt het accent op de theorie van de cultuur van het moderne in de eerste helft van de twintigste eeuw (algemeen), de twintigste eeuw en de invloed van modernisme op het ontstaan van de moderne dans. Er zijn daar drie aanknopingspunten voor geformuleerd: wat voorafging, informatie over pioniers en visies en het expressionisme in de dans. Om de theorie te ondersteunen zijn er voorbeelden en opdrachten toegevoegd, zodat de leerlingen kunnen ervaren hoe danstheorie in de praktijk voelt. De opdrachten en voorbeelden zijn voor iedereen, met en zonder danservaring, te gebruiken. Ze geven de mogelijkheid om elementen als vorm en inhoud, kracht, ruimte en tijd te ontdekken.

Pearl
Zelf dansen en les krijgen in de geschiedenis van de dans is belangrijk om de kennis en vaardigheden te vergaren die een leerling nodig heeft ter voorbereiding op het centraal schriftelijk eindexamen. Maar hoe is het om publiek te zijn en anderhalf uur naar een dansvoorstelling te kijken? Ook dat vormt een onderdeel van de lessen kunst (algemeen) en CKV en helpt leerlingen om te kijken, te verbeelden, kritisch te zijn en ervaringen met elkaar uit te wisselen. Dansgezelschappen moedigen theaterbezoek voor het jonge publiek aan, door speciale inleidingen over voorstellingen te organiseren, podcast te maken en lesbrieven aan te bieden.

Om in de klas de leerlingen te trakteren op een indrukwekkende danservaring, is de volledige registratie van de voorstelling Pearl van choreograaf Ed Wubbe in de handleiding beschikbaar gesteld, inclusief de theoretische uitleg en onderbouwing van die voorstelling. Daar is tevens een examenopdracht voor CKV aan gekoppeld die voldoet aan de exameneisen.

Al met al is Van Nijinski tot Wubbe interessant materiaal voor docenten kunst (algemeen) en CKV om hun lessen over dans overzichtelijk, aantrekkelijk en inspirerend te kunnen geven.

Emmeline Mooij is docent kunst (algemeen), CKV en tevens werkzaam bij Scapino Ballet Rotterdam en Nederlands Dans Theater.