Cito geeft antwoord: waarom één punt voor twee antwoorden?
12-05-2025
Auteur: Annick van Beukering | Foto: Pickpik RF-p
Waarom duurt het zo’n twee jaar om een centraal examen te ontwikkelen? Hoe komt Cito aan de registraties van dans- en dramavoorstellingen? Wat betekenen de haakjes in een correctievoorschrift? Dit zijn voorbeelden van terugkerende vragen van docenten tijdens studiedagen, workshops en examenbesprekingen. In deze serie geven toetsdeskundigen van de kunstvakken bij Stichting Cito antwoord.
Waarom krijgt een leerling bij sommige vragen slechts één scorepunt toegekend bij twee juiste antwoorden?
Sommige examens, bijvoorbeeld vmbo beeldend gl/tl, kennen vragen waarbij een kandidaat twee argumenten of voorbeelden moet geven, om er vervolgens maar één scorepunt voor te kunnen krijgen. Beloon je de inspanningen van de kandidaten dan wel voldoende? Is dat wel eerlijk?
Ja, want deze vragen hebben een functie. Bijvoorbeeld: Je wilt de leerling door een reeks van vragen leiden en meenemen in een gedachtegang. Dan kan een hint in de vorm van een vraag in de goede richting daarbij helpen. Soms zijn die vragen erg gemakkelijk, maar laat je de vraag weg, dan kan die hint gemist worden.
Een andere reden voor deze toekenning van scorepunten wordt gehanteerd bij de introductie van een nieuwe afbeelding. Hier wil je dat de kandidaten allereerst die afbeelding goed bekijken. Een vraag stellen waarbij gevraagd wordt naar meerdere aspecten van de voorstelling, stimuleert dat kijken. Meestal zijn dergelijke vragen niet moeilijk. Als je elk goed antwoord met één scorepunt beloont, weegt zo’n vraag zwaarder op het totaal.
Door het te kunnen behalen puntenaantal vóór elke vraag te zetten, weet een leerling waar hij/zij aan toe is.
Als voorbeeld dient vraag 24 uit het examen 2023 tijdvak 1. Je wilt dat de leerlingen zien dat er veel overeenkomsten zijn tussen beide afbeeldingen, maar ook dat de foto (afbeelding 17) is gebaseerd op het schilderij van Jan Steen (afbeelding 16). Er is veel te zien en dat moeten de kandidaten zo goed mogelijk meekrijgen, maar de vraag is niet moeilijk. Vandaar dat het noemen van vier overeenkomsten slechts beloond wordt met twee punten! Bij dit voorbeeld geldt ook dat de vraag het onderscheid in vaardigheid tussen kandidaten laat zien en discriminerend is.
2p 24 Bekijk afbeelding 16 en 17.
Het schilderij van Jan Steen en de foto van Kleijn vertonen overeenkomsten.
Noem vier overeenkomsten.
24 maximumscore 2
voorbeelden van juiste overeenkomsten:
- plaatsing van aanwezige personages (nagenoeg gelijk)
- plaatsing van voorwerpen (nagenoeg gelijk)
- handelingen (van personages op gelijke plekken nagenoeg gelijk)/man schenkt glas vol/vrouw houdt glas vast/jongen rookt/man maakt muziek/vrouw leest/vrouw heeft voet op verhoging.
- meerdere dieren aanwezig
- lichtbron komt van links
- (voorraad) drank aanwezig
- beide kunstenaars plaatsen zichzelf in het kunstwerk.
- ordening/compositie
-
indien vier juiste overeenkomsten 2
indien drie juiste overeenkomsten 1
indien twee of minder juiste overeenkomsten 0
5348 van de 9338 kandidaten (van wie de resultaten geanalyseerd zijn, het leeuwendeel) ontvingen voor deze vraag 2 punten, 2215 vonden het lastiger en ontvingen 1 punt en 1771 kandidaten wisten het antwoord niet te geven.
Daarmee draagt deze vraag bij aan het maken van onderscheid tussen de kandidaten onderling en, niet minder belangrijk, kregen kandidaten mee waar we in het blok naartoe wilden.
Annick van Beukering is toetsdeskundige beeldende vakken vmbo gl/tl bij Stichting Cito, divisie Centrale toetsen en examens.
Lees ook: Cito geeft antwoord: duurt het twee jaar om een examen te maken?
Cito geeft antwoord: waarom drie- en vierpuntsvragen?
Cito geeft antwoord: welke voorstellingen worden gebruikt in examens?
Cito geeft antwoord: wat betekenen de haakjes bij het corrigeren?
