‘Meaningful Change’: congres over vernieuwing in het muziekonderwijs
Auteur: Maite Roest | Beeld: vls-muziekdocenten.nl
Op 6 maart 2026 vindt het eerste VLS Congres plaats. Muziekdocenten uit heel Nederland komen samen om na te denken over het thema Meaningful Change. Hoe kan muziekonderwijs betekenisvol blijven in snel veranderende tijden?
Het curriculum voor muziekonderwijs is flink in beweging. De kerndoelen zijn geactualiseerd en de eindexamenprogramma’s muziek in het voortgezet onderwijs worden vernieuwd. In antwoord daarop organiseert VLS hun eerste congres, samen met conservatoria, Meer Muziek in de Klas, LUCA School of Arts (Vlaanderen) en het Netwerk Muziekdocenten Pabo (NMP). In maart 2026 komt het Nederlandse muziekonderwijs samen in het Akoesticum in Ede. Het thema is Meaningful Change, want de organisatoren willen verder kijken dan beleidsmatige herzieningen.
Traditie, vernieuwing en diversiteit in muziekonderwijs
Muziekdocenten zijn gevormd binnen een rijke en zorgvuldig bewaarde traditie. Het woord conservatorium betekent letterlijk “bewaarschool”: een plek waar kennis en vakmanschap worden gekoesterd. Tegelijkertijd verandert de wereld om ons heen in hoog tempo. Muzikale stijlen, technologie en sociale contexten verschuiven voortdurend. Het congres Meaningful Change nodigt muziekdocenten uit om het spanningsveld tussen traditie en vernieuwing expliciet én productief te maken. Hoe kun je binnen die rijke traditie ruimte creëren voor nieuwe stemmen, actuele thema’s en vormen van leren die passen bij de diversiteit van vandaag? Tijdens het congres verkennen we samen hoe we het altijd veranderende muziekonderwijs kunnen verrijken en toekomstbestendig maken.
Natasha Hendry: muziekonderwijs als sociaal kompas
Keynote spreker is dr. Natasha Hendry (University of West London). Hendry richt zich in haar promotieonderzoek op verschillende aspecten van inclusie. Naast een master in muziekpsychologie heeft ze ruime ervaring als vocal coach en koorarrangeur. In haar artikel Fitting in and sticking out (Hendry, 2023) beschrijft Hendry hoe het verruimen van het muzikale referentiekader niet alleen recht doet aan meer stemmen, maar ook het vak rijker en relevanter maakt. Ze pleit voor wat ze “raciaal geletterd” muziekonderwijs noemt: bewust kijken naar welke verhalen, stijlen en tradities we doorgeven, en hoe we leerlingen kunnen uitnodigen om daar hun eigen geluid aan toe te voegen.
Deelsessies voor po, vo, mbo en hbo
Het congres biedt een breed aanbod aan deelsessies. Docenten uit het primair onderwijs onderzoeken hoe ze nieuwe kerndoelen kunnen vertalen naar betekenisvol muziekonderwijs. Zo kijken we naar de kansen en mogelijkheden die het lopende onderzoek naar Wicked Muziekeducatie biedt. In de onderbouw van het voortgezet onderwijs delen collega’s hun ervaringen over wat muziekonderwijs kan betekenen voor de motivatie en het welzijn van leerlingen. Onder hen ook Muziekdocent van het Jaar Ineke Roost, die werd geïnterviewd voor Kunstzone 4/2025. Voor docenten in de bovenbouw van het vo biedt het congres de mogelijkheid om feedback te geven op het laatste tussenproduct van de nieuwe eindexamenprogramma’s, voordat dat definitief opgeleverd wordt.
Er is ook aandacht voor de omgang met neurodiverse leerlingen, zoals kinderen met autisme of ADHD. En voor de rol van technologie in het muziekonderwijs: van AI tot digitale compositietools. Ook de samenwerking tussen mbo en hbo komt aan bod: hoe kunnen beroepsgerichte opleidingen en conservatoria samen zorgen voor een doorlopende leerlijn?
James Rose: Journeys in Voice
James Rose, internationaal veelgevraagd vocal coach en arrangeur, zal de dag vocaal omlijsten. Waarbij deelnemers natuurlijk ook samen zingen! Rose werkt onder andere met A Cappella Academy (Los Angeles), Codarts (Rotterdam) en de City of Basel Music Academy. Als non-binair musicus verbindt Rose vocale training met bewustwording van diversiteit. In diens boek Journeys in Voice biedt Rose inclusieve koor arrangementen waarin traditionele categorieën – zoals mannen- of vrouwenstem – plaatsmaken voor een meer fluïde begrip van klank en identiteit. Tip: bekijk het Instagramaccount van James Rose.
Praktische informatie
Het VLS Congres 2026 vindt plaats op vrijdag 6 maart 2026 in het Akoesticum in Ede. Het programma loopt van 13.00 tot 20.30 uur en combineert plenaire lezingen met interactieve sessies. Er is een uitgebreid diner met borrel, zodat er ook ruimte is om elkaar informeel te spreken. Wie zich vóór 1 december 2025 aanmeldt, profiteert van Early-Bird-tarieven. Voor zelfstandigen zonder declaratiemogelijkheid is een gereduceerd tarief beschikbaar en kan een tegemoetkoming worden aangevraagd via Werktuig PPO.
Meer informatie en aanmelding: https://vls-muziekdocenten.nl/vls-agenda/vls-congres/
Maite Roest is medeoprichter van LIMAI Muziek en zet zich in om leerkrachten in het primair onderwijs te ondersteunen in het geven van muziek. Ze schrijft regelmatig over verschillende facetten van het muziekonderwijs.
Bronnen
Hendry, N. (2023). Fitting in and sticking out: An exploratory study of the whiteness of the school music curriculum and its effects on Global Majority musicians. Journal of Popular Music Education, 7(3), 289–306. https://doi.org/10.1386/jpme_00107_1
Rose, J. (z.d.). James Rose Vocal. Geraadpleegd op 12 november 2025, van https://jamesrosevocal.com
