Breder kijken naar taal
Blog / Tijl Bossuyt / 22-05-2025
In het Vlaams onderwijs wordt vol ingezet op leesvaardigheid. Maar hoe zit het met andere talen dan de letterkundige, zoals lichaamstaal en beeldtaal? In deze tijd van nieuwe media pleit Tijl Bossuyt ervoor de blik op taal te verruimen.
Donderwolken in het Vlaamse onderwijslandschap. U had het wellicht gehoord, het gaat niet goed met taal en wiskunde. Dus de remedie: alle focus op taal en wiskunde. Een sterk curriculum en nog veel sterkere uitspraken van Jan en klein Pierke over hoe het allemaal beter kan en moet.
Wat hierin opvalt, is dat men taal verengt tot lezen (technisch en inhoudelijk). Schrijven komt met moeite aan bod in de discussie en andere talen dan de literaire al helemaal niet; over beeld- en lichaamstaal, muzikale en dramatische taal wordt niet gesproken. Vreemd toch in een wereld van beeld en geluid, een wereld vol podcasts, TikTok en andere sociale media. Je vraagt je af of onderwijskundigen zich bewust zijn van de wereld waarin ze leven.
Bagger en flauwekul
Toen de boekdrukkunst het levenslicht zag, was men zich al evenmin bewust van de draagwijdte van het medium. Behalve voor de verspreiding van gereformeerde pamfletten, zorgde het vooral voor spreiding van kennis en meningen. Ik denk dat een soortgelijk fenomeen zich herhaalt, zij het in een andere vorm. Allerlei media, sociale en andere, zorgen voor een ongelofelijke toegang tot kennis, meningen en een hoop bagger en flauwekul. Maar het is breed gespreid en makkelijk bereikbaar. Een bedreiging voor sommigen, een zegen voor anderen. Het geeft, net als bij het begin van de boekdrukkunst, aanleiding tot mooie en lelijke gebeurens: manifestaties, kennisspreiding, gewelddadige acties, vredesacties, leugens en waarheid.
In deze nieuwe wereld is men niet enkel literair bezig, maar men hanteert de diverse talen door elkaar (beeld, geluid, beweging…). Dus het niet gewapend zijn in het lezen van deze talen zou nefast kunnen zijn. Maar ook het kritisch benaderen en het zelf kunnen hanteren van deze talen blijft een uitdaging voor vandaag en morgen. Deze talenwereld evolueert snel, heel snel.
Kortom: breder kijken naar taal, en de bijzonder kunstzinnige taal die ook wiskunde is, zou wel eens in de aandacht mogen! De ontwikkeling van álle talen is nodig om als kritische en kennisvolle burger dit bestaan aan te kunnen. Daarom verdienen kunstvakken – kennis en vaardigheden – eveneens grote aandacht in het onderwijs anno 2025 en verder.
