VerBindKist
Auteur: Elke Sijbers | Fotografie: Elke Sijbers
VerBindKist
Auteur: Elke Sijbers | Fotografie: Elke Sijbers
Tijdens mijn afstudeerjaar van de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving (Fontys Hogeschool voor de Kunsten) ontwierp ik de VerBindKist. De VerBindKist bevat beeldende activiteiten waarmee leerlingen op een ISK aan de slag gaan met een vertrouwd onderwerp en elkaar via deze weg beter leren kennen.
Leerlingen in ISK-klassen zijn tussen de 11 en 18 jaar en meestal minder dan twee jaar in Nederland. Er is tussen hen veel verschil in achtergrond en niveau. Dit, in combinatie met de aanwezige taalbarrière, zorgt ervoor dat leerlingen moeilijk contact met elkaar leggen en de onderlinge verbinding vaak ontbreekt. De Inspectie van het Onderwijs (2023) beschrijft hoe belangrijk een positieve relatie tussen klasgenoten is voor de veilige leeromgeving. Het is dus van groot belang om extra aandacht te besteden aan het creëren van verbinding in deze klassen.
De VerBindKist is juist daarom ontworpen. Denk voor de inhoud ervan aan onderwerpen als het huis waarin je opgroeide, je lievelingseten, je familie of tradities. Door met deze onderwerpen bezig te zijn, hebben de leerlingen – die zich constant moeten aanpassen aan hun nieuwe omgeving – de mogelijkheid zich weer even met iets vertrouwds te omgeven. Leerlingen kunnen een stukje van thuis verbeelden en laten zien aan de ander. Achtergrond vertelt immers veel over wie je bent.
Voor mijn afstudeerstage gaf ik les op een ISK-school en daar had ik de ruimte mijn ontwerp te testen. De VerBindKist is uitgewerkt tot een verrijdbare kist, bestaande uit stapelbare onderdelen. Hierin bevindt zich een uitgewerkte lessenserie van drie lessen. Alle materialen die nodig zijn voor deze lessen, zoals bestek, houten stempelblokken en een grote rol papier, zijn te vinden in de kist.
Niet voor de hand liggende materialen
Het verbeelden van de eigen eetcultuur is een van de VerBindKist-activiteiten. De traditie van samen tafelen kent in elke cultuur zijn eigen vorm. Leerlingen zitten samen aan een lange tafel. Een uitgerold papier dient als tafelkleed. Door het papier te beschilderen, toveren leerlingen het witte vel om tot gedekte tafel. Ze gebruiken geen penselen, maar verschillende soorten eetgerei van over de hele wereld.
Door te werken met niet voor de hand liggende materialen worden leerlingen uitgedaagd om te ontdekken. Wanneer een materiaal voor iedereen nieuw is, wordt de angst om het fout te doen weggenomen en is het makkelijker om te experimenteren en plezier te hebben in het maken. Al doende zien leerlingen welke gerechten er op tafel verschijnen en komen er voorzichtig verhalen los over tradities en gebruiken.
Je kunt je de verbaasde gezichten voorstellen toen een Eritrese leerling met zijn handen begon te schilderen, omdat dat voor hem ook als eetgerei werd beschouwd. Verbinding ontstond toen een leerling uit India zei: ‘Wij eten ook met de handen!’ Na deze laagdrempelige connectie werd over en weer met gebaren gecommuniceerd en zelfs samen wat geschilderd. De twee had ik daarvoor nog nooit een blik zien wisselen.
Anders is mooi
In een cultureel diverse groep zijn we geneigd op zoek te gaan naar onderlinge overeenkomsten. ‘We zijn allemaal hetzelfde’ is dan het uitgangspunt. Door je enkel te richten op overeenkomsten wordt een stukje identiteit en eigenheid naar de achtergrond geschoven.
Iedereen is anders, en hoe mooi is dat? Door onderlinge verschillen te laten bestaan, deze met elkaar te leren kennen en respecteren, is er ruimte om elk een unieke bijdrage te kunnen leveren.
Zo kunnen we onszelf en de ander leren kennen en begrijpen, inclusief al onze bijzonderheden en verschillen.