Kunstzone

Buitenblik: Jephta Hermelink

Auteur: Esther Schaareman | Foto: Vera Duivenvoorden

‘Kunst is van en voor iedereen. Ik zou graag een grotere vanzelfsprekendheid zien bij kunstenaars, culturele instellingen en onderwijs om samen te werken.’ Jephta Hermelink is creatief ondernemer, projectleider bij Creatief Vermogen Utrecht en initiator van projecten als Kunst is dichterbij dan je denkt, dat ze in Almere voor het basisonderwijs en het vmbo ontwikkelde.

Een opmerkelijke uitspraak voor iemand wier werk bestaat uit partijen te verbinden. Ze vindt dat samenwerking vaak te ingewikkeld wordt gemaakt; er moet eerst een plan liggen, of een verantwoording vooraf en achteraf geschreven. Dat levert onnodige weerstand op.
‘Kinderen laten ervaren hoe leuk het is om zelf iets te bedenken en te doen, kun je kleinschalig en laagdrempelig organiseren. Laat een acteur improviseren met je klas, praat samen over theater en je veroorzaakt al een groter effect dan we ons vaak realiseren. Juist voor kinderen en jongeren die kunst en cultuur niet van huis uit meekrijgen is het belangrijk dat de school kunst in huis haalt en leerlingen mee de wereld inneemt.’

Hermelink ziet dat de organisatie van de onderwijswereld en die van de kunsten verschilt. ‘De kunst wil ontregelen, het onderwijs houdt van structuur en regels.’ Om mooie dingen voor elkaar te krijgen is het belangrijk dat mensen uit die beide werelden elkaar ontmoeten en de kiem van een project ligt vaak in persoonlijk contact. ‘Ik merk tijdens workshops op pabo’s dat veel studenten een grote afstand ervaren tot de kunstwereld. Dat is jammer. Ook daar zou ik graag zien dat ze de stoute schoenen aantrekken, gewoon iets uitproberen.’

Het is niet alleen voor leerlingen interessant als een kunstenaar in de klas komt, maar ook voor de leerkracht. Juist in het met elkaar optrekken en van elkaar leren zit de kracht; de kunstenaar brengt de verbeelding in, de leerkracht kent z’n leerlingen. We moeten (toekomstige) leerkrachten wel leren dat creatief vermogen niet het volgen van een lesplan of protocol is, vindt Hermelink, dat groeit als je zelf durft, speelt, experimenteert. Dat kan bescheiden beginnen. Bovendien zijn kunst en cultuur breder in te zetten dan leerkrachten soms denken. Doe een rollenspel met getallen in plaats van de standaard rekenles, geef een poëzieopdracht in plaats van een werkboekoefening, voer een filosofisch gesprek over lezen.

Een netwerk van culturele instellingen zoals Creatief Vermogen Utrecht helpt scholen dat vermogen te ontwikkelen. Door samen nieuwe kunstprojecten te bedenken, langlopende projecten te borgen en deskundigheidsbevordering aan te bieden, maar, ‘we moeten niet alles willen formaliseren’ vindt Hermelink, alle goede bedoelingen van Cultuureducatie met Kwaliteit ten spijt. ‘Educatie zie ik als een artistiek product, niet als lessen waarin je een antwoord geeft, maar vragen stelt. Probeer samen met een kunstenaar iets nieuws en je doet je leerlingen én jezelf een groot plezier.’

Jephta Hermelink (1967) is creatief ondernemer en projectleider bij Creatief Vermogen Utrecht bij TivoliVredenburg.