Kunstzone

Column | Van Gerwen denkt door

Spotify verdunt de muziek

Auteur: Rob van Gerwen | Illustratie: Lennie Steenbeek

Een tijdje geleden zat een van mijn filosofiestudenten al achter een piano in de hoek van mijn collegezaal toen ik aankwam. Hij speelde wonderlijke muziek. Ik ging er eens rustig voor zitten in plaats van mijn college voor te bereiden.

Gewoonlijk zet ik zelf muziek aan voordat de studenten de collegezaal binnenstromen, vooral pop, hiphop, jazz, klassiek. Dit keer zie ik daar dus van af.

Ik luister dus en geniet, terwijl de zaal zich langzaam vult. Als Mathijs merkt dat zijn publiek groeit, wordt het hem teveel, geloof ik. Zelfbewust rondt hij zijn spel af. Nou ja, het stuk is waarschijnlijk wel afgelopen, maar hij besluit geen nieuw te beginnen. Ik loop naar hem toe om hem te bedanken en vraag wat hij gespeeld heeft. Het stuk is van Ludovico Einaudi.

Vervolgens sluit ik mijn laptop aan op de apparatuur en draai ik alsnog mijn muziek. Tien minuten later zet ik die weer uit. Dat is mijn truc om de zaal stil te krijgen en het college te beginnen. Iedereen kijkt dan op, valt stil en ik steek van wal.

Thuis zoek ik Einaudi op in Spotify en luister ik een tijdlang naar zijn composities. Ik leer de muziek wat beter kennen maar ben er nu ook wat minder van onder de indruk. In de achtergrond daalt ook mijn achting voor het spel van Mathijs enigszins, wat ik betreur. Zijn uitvoering was echt, ik zag en hoorde zijn stille toewijding. Ze was mooi in die situatie, en genereus. Ze was ‘dik’.

Spotify daarentegen laat me alles horen wat ik maar aanklik. De app vraagt me nooit of ik niet liever een andere uitvoering wil horen. En wanneer ik dan wat anders wil, uit ongeduld of verveling, krijg ik dat ook meteen, met een druk op de knop. (Inderdaad, het is ook nooit goed.)
Ik heb geen idee naar wiens uitvoeringen van Einaudi ik heb zitten luisteren. Mijn ervaring was ‘dun’.

Het gaat Spotify alleen om de muziekstukken, niet om de persoonlijke toewijding in de uitvoering. De muziek klinkt niet-gemaakt. Roger Scruton waardeerde dat: de tonen in hun gecomponeerde verband, zonder de oorzaken van de geluiden, zonder de musici. Mij stoort dat idee: muziek moet gemaakt zijn door mensen, en we moeten de mensen er ook in horen.

Het moet om de muziek gaan, maar zeker ook om de uitvoering ervan.

KZ06/2023